編輯手札

在我的家鄉蘭嶼，我們的空間劃分跟性別息息相關。... o pimasaodan namen a tao do Pongso am, mitarek o panisiboan no mehakay aka no mavakes, mangahahap sira o mehakay do rako a awa, o mavakes am, maneysavat sira do keysakan...

原住民傳統部落多由男性負責部落公共事務，女性則支撐家庭運作。男女角色的使命與擔當，也因各族文化的規範而有所差異。... isai tiakahiwan a kazakazash kataunan, ayuzi a thau lhungqizi a manasha a suun a lalawa, binanau’az lhungqizi a taun. numa ayuzi mat sa binanau’az malhkakrikriw mashashu. numa sa Amis, binanau’az ashuqrumin taun a lalawa...

傳統部落有明確的年齡規範與系統，由長者提供意見，決定公共事務；但是當年輕人回鄉後，就會面臨如何為部落發聲的阻礙。有些部落沒有提供青壯年充分的決策權，以及公共議題表態的空間，長久下來會造成部落失調。其實長者擁有豐富的智慧和經驗，青年則有在當代社會競爭的條件，兩者應該要取得言論發言的平衡。

隨著返鄉的年輕人增多，部落也開始產生一股新的動力。年輕世代和其他族群、社會接觸，彼此交流碰撞，再將新觀念、新思維帶回部落；在部落探討議題時，就能出現新的做法。年輕人帶來的這股新活水，扮演著推動部落前進的角色。...

原住民族祭儀是永續的智慧，透過祭儀建立通俗的生活準則，如同律法一般，確立文化行為的神聖性，同時表現出原住民族對祖靈信仰的尊崇。更重要的是，祭儀的文化內涵完整體現原住民族的生活哲學態度，包含生態、宗教和生活知識，是古老民族的知識體系核心。 o iweywawalam no yancomin am miamoamoon a tengen no tao, a pangozayan do kabedbedan a pimasaodan no tao, makma so makdeng a vakong no koka, a patozakan so iweywawalam no tao, a patoawan so kararalay no ineynapo no kakoa. neymakdeng na am, o pipeypangayan no ya mapo do iweywawalam a aktokto no tao ya, na pacizagoman no maoran no karatayan, panaralayan, pimeymasaodan, madaday ori ya , kakepkepan no pangaktoktowan no tao no kakoa. ...

祭儀對原住民的意義，與其稱之為儀式，不如說是「信仰」，代表著部落族人的世界觀及生命觀。除了能透過祭儀和祖先產生連結，也能展現我們對山、海與土地之靈的尊敬。 mulalu munsai sa Thau, ya zain sa ishiiq, mzai sa shinyung amathuaw maqitan dai. numa mia’awan sa kataunan a thau a ininthawan. mamzai shduu mun’iutu sa mulalu masa apu’apu lhmituz, shduu mani pu’apaw ita munsai hudun numa Wazaqan masa pruq a shuqrum. ...

sicyakwaya am, ya miparo o ya makeyras a da papoen no yancomin a apzapzatan, ori am ya pakacitan so mitaretarek a iweywawalam no yancomin. o tovil no asaka itetngehan a vatek am, ya rana nimiamoamoon do awawan o na kepkepan so nakenakem no makeykeylian, am da rana sazapen no tao o pininizpian sicyakwaya, ta da patneken o kaveyvohan a apzapzatan, yapia o akma sang a vazay, ta ipipakatkat no cicirawat no tao. 近年，越來越多族人以「創造」的方式呈現傳統文化，這是文化多樣性的展現。以傳統圖騰來說，數百年來創造了神聖性、集體性和認同感，但進入到現代新經濟模式時，主張每個人要創造獨特性。我認為這是好現象，讓文化能一直往前。 ...

isa Taiwaan mawalhnak a pruq manasha sa palhkakrikriw, numa sa parhaway shiminatantu malhkakrikriw, numa ya thuini a tikahiwan a kazakazash ya mriqaz, mawalhnak a pruq mathuaw maqarman tu shisasaz. 臺灣原住民有高達一半的比例分布在都會，從文化存續的觀點來看，都市原住民面臨最大挑戰就是「習慣」。 ...

ko rana nimownay a ya omnakenakem sia do onowned ko , so ka pikala ko so ngongyod a macingosongoso no vazay no tao do Pongso aka no kabedbedan a vazay no yancomin . no kasanensi ko pa do daygako am, nimacilovot ko a macingosongoso no makahahango a kosozi do Pongso, ka ji da nimapakasan so kosozi do Pongso, nimaciminda no kanonang na,a ka ji ko rana nimivatvatekan do daygako, ji nimionownay, a kangay ko mivazay do dipoing, aka do tizibi no yacomin, siciaikoa ya am, ko vayo pa ya da nibnek a panirsiringen do yanbongay. 一直以來，我都在心裡規劃著一幅工作藍圖，我想找一個可以替蘭嶼說話、可以替整個原住民做事的工作......如今接下原文會第三任董事長一職，可謂任重而道遠。

Nai 2001 mihecaan ko Tangafolan miteka a patawtaw to ngangan nangra, sa i 2010 mihecaan pakokot i Lin-ho-ko to pisakasak no cengfo to salongoc no nikalatamdaw, halo iraay ho hakiya ko tatapangan no Tangafolano kalosasowalen han to konini a demak. Ano wasilen a mipo’elac ko Tangafolan a kasafinacadan, ira ko Kavalan, Ketagalan, Taokas, Pazeh, Papora, Babuza, Hoanya, Siraya ato Makatao a finacadan. 平埔族群從2001年開始投入正名運動，於2010年向聯合國遞狀控訴臺灣政府剝奪平埔人權，連帶使平埔族群存在及主體性也受到討論......

《原住民族工作權保障法》，開宗明義即是為了保障原住民族的就業工作權，制定相關的施行細則，無非是協助及輔導原住民就業及經營事業。雖有法律的保障，但在過去30年，原住民的工作及就業狀況，似乎也一直是受到關注的議題。一個國家的進步與否，端看這個國家的人權為重要指標，尤其對少數族群權益的保障。

當族人來到都市工作或生活時，文化衝擊是必然的。因為對環境不熟悉，生活習慣也不同，需要一段時間適應，再加上距離的隔閡，在都市沒有接觸部落文化的管道；以前來到都市生活，幾乎就等於和部落隔絕，讓族人們面臨族群和文化認同的難題，找不到歸屬感。