編輯手札

聲音是原住民傳遞訊息的重要方式，比如以拍手引起節奏的「拍手歌會」，就是達悟族一大音樂特色。拍手歌會的緣起是讓年輕的未婚男女彼此認識，大家圍坐在工作房，透過對話式的答唱，展現歌唱的功力。直到1980年代，政府大量興建水泥房，拍手歌會因失去展演空間而漸漸消失。 oizezyak no tao am, makdeng a panovilan, makman so pikaryagen o lima, a mimamayo a anood a karyag no tao do Pongso. o aingan no mikaryag a mianoanood am, kaloalovotan da no malalavayo a tao, amia sira do makarang a mikaryag. todangay no ka1980 a awan, mamareng rana sira o seyvo do kacian so inicik a vahay no tao am, abo rana o kaloalovotan no tao a pikaryagan da, tomazestes rana mabalinas o mikaryag do icicirawat no tao do Pongso.

我從13歲開始寫歌，2017年發行第一張邵語專輯。我會站上舞臺唱歌，是因24歲加入原音社後，前輩帶領我演出原住民族歌謠，這些經歷也讓我對不同世代的背景差異感受更深。 minakamakthin turu a qamishan lhmazawan iaku matash sa quyash, 2017 a kawash ianan iaku mu’apaw sa makintata wa Thau a quyash. maqa iaku isa mapushaz lashpaat a qamishan matudahip sa Yuan-in-siaa numa mafazaq iaku milhalhilhi ifafaw sa kalapaw maqaquyash, numa tantuqash makathu iakin shaila sa miniahala inai a thau a quyash, sa izai a kalawan, mathuaw iaku mangqtu sa thuini antu tataal a tilhaz a kalawan.

1980年代原住民族運動的蓬勃開展，很重要的關鍵在於掌握清楚的核心訴求，以及明確的民族立場。除了訴諸政治權力，資深代的運動者同時也在詮釋原住民文化和部落的主體性。 ...

與40年前的原住民族運動相比，現今的「後原住民族運動時代」有截然不同的策略與工具。在上個世代要傳遞訊息耗時費力，但當今網路媒體眾聲喧嘩，資訊流動極為快速，發起議題、號召動員都更加容易；而且藉由不同的平臺，不僅能夠獲得更多人的認同和聲援，也能連結到各類型的族群，讓原住民族運動的議題更趨多元。...

在我的家鄉蘭嶼，我們的空間劃分跟性別息息相關。... o pimasaodan namen a tao do Pongso am, mitarek o panisiboan no mehakay aka no mavakes, mangahahap sira o mehakay do rako a awa, o mavakes am, maneysavat sira do keysakan...

原住民傳統部落多由男性負責部落公共事務，女性則支撐家庭運作。男女角色的使命與擔當，也因各族文化的規範而有所差異。... isai tiakahiwan a kazakazash kataunan, ayuzi a thau lhungqizi a manasha a suun a lalawa, binanau’az lhungqizi a taun. numa ayuzi mat sa binanau’az malhkakrikriw mashashu. numa sa Amis, binanau’az ashuqrumin taun a lalawa...

傳統部落有明確的年齡規範與系統，由長者提供意見，決定公共事務；但是當年輕人回鄉後，就會面臨如何為部落發聲的阻礙。有些部落沒有提供青壯年充分的決策權，以及公共議題表態的空間，長久下來會造成部落失調。其實長者擁有豐富的智慧和經驗，青年則有在當代社會競爭的條件，兩者應該要取得言論發言的平衡。

隨著返鄉的年輕人增多，部落也開始產生一股新的動力。年輕世代和其他族群、社會接觸，彼此交流碰撞，再將新觀念、新思維帶回部落；在部落探討議題時，就能出現新的做法。年輕人帶來的這股新活水，扮演著推動部落前進的角色。...

原住民族祭儀是永續的智慧，透過祭儀建立通俗的生活準則，如同律法一般，確立文化行為的神聖性，同時表現出原住民族對祖靈信仰的尊崇。更重要的是，祭儀的文化內涵完整體現原住民族的生活哲學態度，包含生態、宗教和生活知識，是古老民族的知識體系核心。 o iweywawalam no yancomin am miamoamoon a tengen no tao, a pangozayan do kabedbedan a pimasaodan no tao, makma so makdeng a vakong no koka, a patozakan so iweywawalam no tao, a patoawan so kararalay no ineynapo no kakoa. neymakdeng na am, o pipeypangayan no ya mapo do iweywawalam a aktokto no tao ya, na pacizagoman no maoran no karatayan, panaralayan, pimeymasaodan, madaday ori ya , kakepkepan no pangaktoktowan no tao no kakoa. ...

祭儀對原住民的意義，與其稱之為儀式，不如說是「信仰」，代表著部落族人的世界觀及生命觀。除了能透過祭儀和祖先產生連結，也能展現我們對山、海與土地之靈的尊敬。 mulalu munsai sa Thau, ya zain sa ishiiq, mzai sa shinyung amathuaw maqitan dai. numa mia’awan sa kataunan a thau a ininthawan. mamzai shduu mun’iutu sa mulalu masa apu’apu lhmituz, shduu mani pu’apaw ita munsai hudun numa Wazaqan masa pruq a shuqrum. ...

sicyakwaya am, ya miparo o ya makeyras a da papoen no yancomin a apzapzatan, ori am ya pakacitan so mitaretarek a iweywawalam no yancomin. o tovil no asaka itetngehan a vatek am, ya rana nimiamoamoon do awawan o na kepkepan so nakenakem no makeykeylian, am da rana sazapen no tao o pininizpian sicyakwaya, ta da patneken o kaveyvohan a apzapzatan, yapia o akma sang a vazay, ta ipipakatkat no cicirawat no tao. 近年，越來越多族人以「創造」的方式呈現傳統文化，這是文化多樣性的展現。以傳統圖騰來說，數百年來創造了神聖性、集體性和認同感，但進入到現代新經濟模式時，主張每個人要創造獨特性。我認為這是好現象，讓文化能一直往前。 ...

isa Taiwaan mawalhnak a pruq manasha sa palhkakrikriw, numa sa parhaway shiminatantu malhkakrikriw, numa ya thuini a tikahiwan a kazakazash ya mriqaz, mawalhnak a pruq mathuaw maqarman tu shisasaz. 臺灣原住民有高達一半的比例分布在都會，從文化存續的觀點來看，都市原住民面臨最大挑戰就是「習慣」。 ...