Nimapo noka 1980 do awan, o kapakdeng da mangay macingosongoso nia do seyvo so pimeymapian no yacimin, o makgeng a malavat da vazay am, pipakakatan no makakaday a pimasawdan no yancomin.tana ipamizeng da so mimatmatngeh no koka a panpanirsirngen am, sira rana mapinakem so macinenenet do seyvoa tao am, ipangonong da o makakaday a cicirawat aka no panakenakeman no yancomin.
Yarana mikabcil do awawan o yancomin a nimzadang do tana no Tayway ya, am cinarahet o da kapakakanakan so yancomin no pangangavangan do Taywan, ano yanakenakmen o mina vazay da no macingosongoso no kapian no yacomin am, ya mikadowa o makdeng a vazay do jia, ikasa na am, pacikapian no tao a vazay, ikadowa na am, da pakakanakanen o yancomin no seyvo. oya am, da kabedbedan a ya katoposan no makowan sira a macinenenet a yancomin, a jia gonagonay so nakem do onowne.
ya macikeyras siciakoa ya a malalavayo a tao am, pangozayan da o mian nvazay da no amcingosongoso a tao, ipaka zames da so kabedbedan a vazay no makeykeylian, nokakoa am, mangay sira o mimatmatngeh no vazay a tao do pikeylilian, a mapazimam so vazay do tao, a omononong do makdeng a ikoikod, inarahen no malalavayo a tao o akma so sang, ta nomangay paciamizingan o kamanrarakehan am, mimamayo a makdeng a oyowyat do kataotao.
Ya domket do 《原視界》31期 o cirecireng da no nimamnoma a macingosongoso a tao, aka no nimacikeyras siciakoa ya a tao, nokakoa pa am, lovoten da o maciangay jira so nakem a tao, mangay sira do pikeylilian a omononong do makdeng a vazya, kalovot da rana mangay macingosongoso do seyvo; o malalavayo a tao siciakoa ya am, da topadketa o vatvatek do wanglo, a da tongonongi o da kapivazay sia no tatasa ka tao, naipitarek rana no vazay do pacingosongosowan, am no pangozayan da no malalavayo a tao o minavazay no kakoa am, manoyong a ipipakatkat no aktokto do pacirawayan da a a vazay.
1980年代原住民族運動的蓬勃開展,很重要的關鍵在於掌握清楚的核心訴求,以及明確的民族立場。除了訴諸政治權力,資深代的運動者同時也在詮釋原住民文化和部落的主體性。
原住民在臺灣生活幾千年,卻遭受現代社會的統治者壓迫,因此在過去原運的過程,能夠很明確的看到兩個重點,一是民族主體性,二是跟統治者的族群位階差異。這是早期原運很強大的認知,大大影響了運動參與者和群眾,大家都有清楚信念,就不會動搖、害怕,為原運奠定下很好的基礎。
從過往的經驗來看,新生代的原住民運動者應該要了解,社會運動必須有明確的部落性格和核心內容,才會產生爆發力。過去前輩宣揚理念或組織動員時,會到全臺各個部落開說明會,新生代也應該也把這樣的行動,視為重要功課,因為接觸部落會更明白運動的意義和目的,也會更強化運動韌性。
《原視界》31期邀請資深代和新生代運動者跨世代對話,從中可看出兩個世代各自詮釋原運的方式。像資深代強調的是群體作戰,習慣號召眾人、聯合部落參與,再一起走上街頭;新生代則善用網路與社群媒體,人人都能發聲,使社會運動慢慢走向個人化。不同的時空背景,延伸出各異的運動方式,這些都是養分,滋養下一代的運動者成長茁壯。
Panirsirngen do yanbonkay
財團法人原住民族文化事業基金會董事長