oizezyak no tao am, makdeng a panovilan, makman so pikaryagen o lima, a mimamayo a anood a karyag no tao do Pongso. o aingan no mikaryag a mianoanood am, kaloalovotan da no malalavayo a tao, amia sira do makarang a mikaryag. todangay no ka1980 a awan, mamareng rana sira o seyvo do kacian so inicik a vahay no tao am, abo rana o kaloalovotan no tao a pikaryagan da, tomazestes rana mabalinas o mikaryag do icicirawat no tao do Pongso.
no pisinawolin o aingag no izezyak am, mapongkad o pakamizingay da sia no yancomin, pakamizingen da o izezyak no maoran do kakahasan, aka no izezyak no tao ya. o anood no yancomin am, panozayan da o izezyak no tao, ta mapengkad o cirecireng; do pangaktoktowan no yacomin am, ngongyod a panovilan o izezyak.
macitolang o anood a raraod aka no makakaday a vatvatek do izezyak am, mikataretarek. tomacilolo o kapia no onowned do izezyak ya,o pazyazyaken am pacinadnadan no izezyak. o pamarengan so kanen aka no pisinmoan aka no mawakwak o tao am, o izezyak no tao am, akman so raralayan no sinokob no angit.
o kaman rarakehan am, ipamizen da so tao o nipapo da anood, do kalovolovotan no tao, a pacilovotan no ganam, o ji manginanahet no topotopos a tao am, pacinanawan takamo o vazay da. o malalavayo a tao siciyakwaya am, da patoongen o anood a da kapinenenet a ya mianoanood, ya pia da pangozayan no tao so anood, oya am, akmey da nipatanek a vayo a vavatas no tao siciakwa ya.
mikataretarek o anood no pikaitetngehan no tao, inawey no mowyat sira mapapo so anood a kapacinanao da do kamanrarakehan no malalavayo a tao, ta o anood no kakowa pa am, ta da jia patoong do zajio o anood norarakeh, no pangozayan da no malalavayo aka palovot da so pangaktoktowan da am, teyapia ori a piamoamood no makdeng a nimapo do ineynapo no kakwa a anood.
聲音是原住民傳遞訊息的重要方式，比如以拍手引起節奏的「拍手歌會」，就是達悟族一大音樂特色。拍手歌會的緣起是讓年輕的未婚男女彼此認識，大家圍坐在工作房，透過對話式的答唱，展現歌唱的功力。直到1980年代，政府大量興建水泥房，拍手歌會因失去展演空間而漸漸消失。
回到聲音本質，因為原住民對聲音非常敏感，所以我們會很注意大自然的聲響、重視每個人講話的語調。原住民族的音樂高度仰賴人聲，非常強調聲音的純粹性；對原住民來說，聲音就是最真實的存在，其所延伸出的歌謠古調及韻律詞意和符號、文字極其不同。人聲蘊含真正的情緒跟真意，而樂器是配合人聲發展出的第二種特色。不論是祭儀、婚禮或喪禮，這些聲音的展現，是和天地對話的一種型態，也代表誠心與莊嚴。
過去資深代強調集體性的音樂分享，比如在祭儀分享自己的創作，或是把常用的旋律做更豐富的展演，這種分享和集體性的精神值得我們繼續追尋。而新生代的創作者，藉由唱片公司或音樂比賽，幫助原住民族音樂走向更有系統性的路線，也為我們闖出一個新的方向。
每個族群有不同的音樂內涵，期望未來新生代能多著墨於音樂採集，因老一輩的傳唱者，難以將古調歌謠轉化為唱片出版，年輕人若能將這些傳統聲音元素化為創作養分，對原住民族的音樂保存與永續將會有很大的幫助。
Panirsirngen do yanbonkay
財團法人原住民族文化事業基金會董事長
相關文章
