thuini dai “tiasasaz a pruq”, sa miniahala inai a thau a qbit a tatata wa shiduq a lhungqizi a pruq, numa s izai a pruq sa mashtay mulhthkiz a miniahala inai a thau ininthawan a pruq. antu tataal tu Shpuut sa katautaunan a lhakthi a pruq, amafazaq sa Tai-waan izai a pruq, sa miniahala inai a thau muntal sa ananak a tanatuqash isa hudun ya minfazaq numa ininthawan, numa initusi musuun sa lhkaribush a numanuma, minaka sa izai mafazaq minthau, inai ininthawan. sa miniahala inai a thau a kakaanin isa lhkaribush sa aniamin, numawan mathuaw iamin shmuqrum sa izai a numanuma, mafazaq sa izai a pruq az’az ianan sa bahi, numa ya tumaza sa kataunan a kazakazash masa Thau a parshian, ya pakadaidaz sa lhkaribush numa ya pakaqitan dai, ya miazithu shduuiza iamin masa naam a pruq mathuaw pakaqitan mapalhalhituz dai.
isa Zintun a shirshir a Thau, tu kahiwan ya akmalawa sa ruza, amutusi hudun kmilhim sa tarin a kawi numa shakish a kawi. thuini a katautaunan mzai ata tu talah sa tarin a kawi numa shakish a kawi maqa sing-fuu apuil dai, numawan Thau antu uqtha kmalawa sa ruza. tu kahiwan naam a tantuqash itia muqay atnaquan tmalah sa kawi, numa amuqtha thithu apuhubuq ya mapishkitiza, aminpanaiza, ya miazithu antu shduu min’uka sa kawi, numa ya kahiza sa qumqum amaqa shduu isa lhkaribush minfazaq sa ininthawan a qbit pinfazaq; maqa thuini, ya muqay iamin apasain sa tuali mara sa suma wa kawi, muqay shduu ya pasain sa ianan kumahin a aniamin kmalawa sa ruza, antu palhituz sa izai a kazakazash, mathuaw maqarman.
thuini miniahala inai a thau a azazak ininthawan a pruq mat lhkaribush minhazish, muqay isa Lus’an amunai naam a kataunan, tu suma wa tilhaz muqay ya pasain sa patashan masa dawaz sa saran amunai minfazaq sa ananak Thau a kazakazash, numa amin’uka sa ananak a Thau a kazakazash numa lalawa. sa ananak a kazakazash antu tu suma wa thau palhituz, muqay ya amunai ananak a kataunan minfazaq, amaqa shduu mapalhalhituz dai. lhmazawan a pruq sa kataunan, mangqtu ihu shduu alhmazawan munai, naam a kataunan antu ya musha numa isai mitalha ihun numa matiqmu ihun.
當代社會稱呼的「傳統領域」，其實就是族群中各個部落氏族所管理的區域，且是原住民世世代代賴以為生的生活環境。有別於非原住民是根據國家行政區域的劃分，認識臺灣這片土地的組成，原住民則是跟著長輩在山林裡學習、成長，與自然萬物共處，從中了解到一草一木都是讓生活完整的拼圖。對原住民而言，山是食物的供應者，我們敬天愛地、相信萬物皆有靈，謹守部落傳統的禮儀和禁忌，和大自然共生共榮，這也是為什麼我們和土地的連結如此緊密。
與日月潭相依的邵族要製作獨木舟時，會到山裡尋找適當的樹種如檜木、樟樹。但當「國家」的概念成形，擁有高經濟價值的檜木及樟樹開始受到政府管制，邵族人便再也沒有機會造舟。過去，祖先只會砍伐定量的木材，並讓種子蔓延、生長，資源便永不會耗盡，後代子孫才得以繼續在山林學習生活知識；但如今，我們只能靠消費取得外來木材，用更多化學製品製作獨木舟，南島民族的智慧難以延續，這是一大遺憾。
現在原住民小孩的成長過程離自然環境越來越遠，只有祭儀時才會回到部落，多數時間只能靠教科書及數位資料認識族群文化，自我認同斷裂難以避免。族群的歸屬感沒辦法靠外人營造，唯有自己踩回部落，才能建立緊密的連結。部落永遠是個起點，你可以決定什麼時候要起跑，部落會一直在原地等你、擁抱你。
naur kazash a kalangkan
財團法人原住民族文化事業基金會執行長
相關文章
